У бібліятэцы захоўваюцца два выдатныя выданні “Православный Софийский собор в гор. Гродно” (1907 г.), “Древняя Коложская Церковь во имя святых князей Бориса и Глеба в городе Гродно” (1908).

Аўтар абедзвюх прац Іаан Карчыньскі – гродзенскі праваслаўны і грамадскі дзеяч, інспектар царкоўна-прыхадскіх школ у Гродзенскай епархіі, протаіерэй, ключар, член Сафійскага брацтва, старшыня епархіяльнага савета вучылішча, адзін са стваральнікаў духоўнай кансісторыі, а з 1905 года – настаяцель Сафійскага кафедральнага сабора. Айцец Іаан актыўна супрацоўнічаў з “Гродзенскімі епархіяльнымі ведамасцямі”, дзе апублікаваў мноства прац, прысвечаных гісторыі праваслаўя на Гродзеншчыне, жыцію святых, мінуламу старажытных храмаў і парафій.

Православный Софийский собор в гор. Гродно: краткий историч. очерк по документам архива “Гродненской духовной консистории” / протоиерей И.Корчинский. – Гродно: Типография Потомственного Почетного Гражданина Давида Мейлаховича, 1907. – 20с.: ил.

Выданне ўяўляе сабой гістарычны нарыс па дакументах архіва Гродзенскай духоўнай кансісторыі і прымеркавана да 100-годдзя сабора. Кніга выдадзена ў друкарні ганаровага грамадзяніна горада Давіда Мейлаховіча.

У першым раздзеле распавядаецца кароткая гісторыя горада, у якой асаблівае месца выдзелена гісторыі храмаў, іх прыналежнасці, колькасці і месцазнаходжанні.

Другі раздзел апавядае пра гісторыю самога сабора. 29 лютага 1804 года было прынята рашэнне аб аднаўленні і прыстасаванні пашкоджанага будынка старажытнага каталіцкага храма пад праваслаўны сабор. На гэта ўладамі было выдзелена 18341 рубель срэбрам. Працы вяліся амаль тры гады, і 7 жніўня 1907 года царква была асвечана. У саборы было два прастолы: Сафіі-Прамудрасці Божай у галоўным (халодным) храме, Свяціцеля і Цудатворца Мікалая ў невялікім (цёплым) прыдзеле.

Нарыс змяшчае інфармацыю аб святарах храма, складзе яго прыхаджан, царкоўных школах, добраўпарадкаванні, рамонтах і перабудовах храма пасля пажараў, а таксама мноства іншых дадзеных, напрыклад, статыстычных – па фінансах, маёмасці і інш.

Древняя Коложская Церковь во имя святых князей Бориса и Глеба в городе Гродно. – Гродна: Губ. Тип. – 1908. – 24 с.

Выданне Гродзенскага Сафійскага Братэрства і Гродзенскага царкоўна-археалагічнага камітэта прысвечана гісторыі і архітэктуры Каложскай царквы XII стагоддзя.

Абодва выданні з’яўляюцца каштоўнымі крыніцамі ведаў аб двух найстаражытнейшых культавых збудаваннях нашага горада.

Манасеинъ, В. С. Крестьянскій вопросъ в Гродненской губерніи въ ХІХ століътіи / Манасеинъ,В.С. – Гродно: Губ. Тип., 1902. – 86 с.

Уладзімір Сяргеевіч Манасеін (1878-1938 гг.) – гісторык, краязнавец, буйны спецыяліст бібліятэчнай справы. Скончыў Ніжагародскі кадэцкі корпус графа Аракчэева (між іншым, экзэмпляр кнігі, які захоўваецца ў абласной бібліятэцы, у 1902 годзе быў перададзены аўтарам музею гэтай установы, пра што сведчаць надпісы на тытульным лісце), Мікалаеўскае ваенна-інжынернае вучылішча і Казанскі ўніверсітэт.

У 1904-1907 гадах служыў у Гродне ў 4-ым сапёрным батальёне ў ваенна-тэлеграфнай роце, быў камандзірам роты, загадчыкам унтэр-афіцэрскага класа. Знаходзячыся ў нашым горадзе, даследаваў гісторыю і грамадска-палітычны рух на мясцовых землях, прымаў удзел у рабоце царкоўна-археалагічнага камітэта, быў супрацоўнікам “Гродзенскіх губернскіх ведамасцей”. Вынікам яго даследаванняў сталі выдадзеныя ў мясцовай друкарні працы: “Гістарычны нарыс Гродзенскай губерні ў ваенна-палітычным стаўленні за першыя сто гадоў яе існавання (1802-1902 гг.)”, “Пётр I і Карл ХII пад Гродна ў паходзе 1706 года” і “Сялянскае пытанне ў Гродзенскай губерні ў XIX стагоддзі”. У 1920-1930-я гады Уладзімір Манасеін выкладаў у Іркуцкім універсітэце, быў дырэктарам Фундаментальнай бібліятэкі ІГУ і Усходнесібірскага Горнага інстытута. У 1937 годзе быў арыштаваны як былы афіцэр царскай арміі, памёр у турэмным шпіталі за дзень да прыняцця пастановы аб растрэле. Рэабілітаваны ў 1958 годзе.

У нарысе “Крестьянскій вопросъ в Гродненской губерніи въ ХІХ століътіи” аўтар аналізуе стаўленне да прыгоннага права з трох пунктаў гледжання: з боку дзяржаўнага заканадаўства, землеўладальнікаў-памешчыкаў і самога сялянства. На аснове шырокіх статыстычных дадзеных па Гродзенскай губерні ён зрабіў выснову, што рэформа 1861 года не змяніла станоўча эканамічную сітуацыю і не прывяла да паляпшэння жыцця сялян. Па гэтым пытанні, сутнасць якога была ў малазямеллі мясцовых сялян, ён раздзяляў пазіцыю прагрэсіўных эканамістаў, што старымі метадамі вырашыць гэту праблему немагчыма, як і не дапаможа ўвядзенне земскіх кіраўнікоў на прыкладзе цэнтра Расійскай імперыі.

У тыя даўнія часы працы Уладзіміра Сяргеевіча прынеслі яму вядомасць у горадзе і губерні, яны і зараз з’яўляюцца карыснай крыніцай ведаў пра гродзенскі край.

Краткій отчетъ о состоянии Гродненской мужской гимназии за 1891-1892 учебный годъ / Орловский,Е ; сост. Г.Харламповичъ. – Гродна, [1892?]. – 183с.

З кнігі “Кароткая справаздача аб стане Гродзенскай мужчынскай гімназіі за 1891-1892 навучальны год”, складзенай выкладчыкам Г. Харламповічам, дастаткова падрабязна можна даведацца пра гісторыю і дзейнасць установы, яе матэрыяльную базу, выкладчыкаў і навучэнцаў, знамянальныя дні ў жыцці гімназіі, азнаёміцца з заданнямі для экзаменацыйных іспытаў і інш.

Гродзенская гімназія была заснавана на базе былой гімназіі пры кляштары дамініканаў і была ўрачыста адкрыта 6 красавіка 1834 года ў прысутнасці губернатара М.М. Мураўёва.

Амаль два гады заняткі вяліся ў арандаваных памяшканнях купца Брэгмана на Рынку (цяпер – плошча Савецкая), а потым гімназісты пачалі займацца ў адрамантаваным будынку па вуліцы Дамініканскай, а для адчыненага пры гімназіі высакароднага пансіёну для дзяўчынак заняткі праводзіліся ў двухпавярховым флігелі (цяпер – вул. Савецкая, 6 і 8).

Сродкі на ўтрыманне гімназіі выдзяляла Дзяржаўнае Казначэйства і ўстанова мела свае ўласныя сродкі. Напрыклад, на рамонт будынкаў было скарыстана 47 731 рубель і 6 капеек.

Акрамя статыстычных дадзеных справаздача змяшчае тэкст выступу “Св. Сергій Раданежскі і яго час” выкладчыка гісторыі і геаграфіі Я.Ф. Арлоўскага і “Кароткі фізіка-геаграфічны нарыс Гродзенскай губерні”, складзены выкладчыкам матэматыкі і фізікі Г.І. Аношка.

Цікавы факт – выпускніком гімназіі ў 1891-1892 навучальным годзе быў Пётр Шумаў, ураджэнец Гродна, у будучыні вядомы фотамастак, асабісты фатограф Агюста Радэна. Ён пакінуў пасля сябе мноства фотапартрэтаў вялікіх людзей таго часу: М. Шагала, М. Цвятаевай, М. Горкага, У. Маякоўскага, Г. Паўлавай і інш.

Каштоўнай крыніцай ведаў пра гродзенскі рэгіён з’яўляюцца выданні губернскага статыстычнага камітэта – агляды Гродзенскай губерні 1879-1913 гадоў, якія падагульнялі дадзеныя за год, адлюстроўвалі звесткі дэмаграфічнага, эканамічнага жыцця, добраўпарадкавання, медыцынскага абслугоўвання, асветы і інш.

Параўнаем некаторыя дадзеныя за 1880 і 1910 гады. Тады ў склад Гродзенскай губерні ўваходзілі 9 паветаў: Бельскі, Беластоцкі, Брэсцкі, Ваўкавыскі, Гродзенскі, Кобрынскі, Пружанскі, Слонімскі і Сакольскі.

У 1880 годзе ў губерні дзейнічала 17 дзяржаўных і 10 бальніц Загаду Грамадскага Дагляду – установа, у вядзенні якой знаходзілася кіраванне народнымі школамі, шпіталямі, прытулкамі і турмамі. У Гродне дзейнічала 5 медыцынскіх устаноў: акруговая, яўрэйская і турэмная бальніцы, родадапаможная ўстанова і псіхіятрычная лячэбніца. Медыцынскі персанал – 73 лекара, дапамогу якім аказвалі іх вучні, фельчары і цырульнікі.

Праз 30 гадоў дзейнічала 107 бальніц, 9 з іх – Загаду Грамадскага Дагляду. Колькасць лекараў і дапаможнага персаналу значна павялічылася і складала 200 урачоў, 374 фельчары, 199 павітух, 157 фармацэўтаў, 54 дантыста і 23 зубных лекара.

Прамысловасць рэгіёна ў 1880 годзе была прадстаўлена 205 фабрыкамі з агульным прыбыткам 7 192 212 рублёў і 25 відамі заводаў з агульным прыбыткам 2 079 626 рублёў, з іх 937 144 рублёў прыходзілася на вінакурні, на бровары – 446 256, на гарбарныя – 85 817 рублёў і астатняя сума ў 443 703 рублі размяркоўвалася паміж 268 невялікімі заводамі. Праз 30 гадоў на Гродзеншчыне дзейнічала 354 прадпрыемства з агульным прыбыткам 11 184 758 рублёў.

Штогоднікі з’яўляюцца каштоўнай крыніцай ведаў для сучаснікаў пра тагачаснае жыццё Гродзеншчыны.

Асаблівым попытам у аддзеле краязнаўства карыстаюцца рэдкія кнігі і дакументы аб нашым краі. Каштоўнымі з’яўляюцца памятныя кніжкі Гродзенскай губерні на 1871, 1889 і 1899 гады, якія складаюцца з адрасоў, календароў, статыстычных і даведачных матэрыялаў.

У іх друкаваліся звесткі аб усіх установах губерні, а таксама пасадах і асобах, якія іх займалі. Пра служачага ўказваўся не толькі чын, але і яго стаж, з якога часу служыць у губерні, дзе выхоўваўся і вучыўся, веравызнанне, халасты або жанаты.

У памятнай кніжцы на 1889 год ёсць месяцаслоў – каляндар для праваслаўных, рымска-католікаў, пратэстантаў, магаметан і яўрэяў равіністаў, дзе былі прапісаны ўсе святы, пасты для кожнай з канфесій.

У памятных кніжках былі надрукаваны расклад руху цягнікоў, час працы паштовых аддзяленняў, даты кірмашоў і т.п. У кніжках ёсць каляндар непрысутных дзён – гэта папярэднік сучаснага працоўнага календара, непрысутныя дні – гэта святочныя непрацоўныя дні.

Памятныя кніжкі з’яўляюцца і крыніцай статыстычных звестак. У іх можна знайсці звесткі аб розных сферах дзейнасці, напрыклад, аб развіцці асветы і навучальных устаноў. У губерні ў 1871 годзе існавала 12 устаноў адукацыі. У раздзеле “М.Н.П.” – Міністэрства народнай асветы – ёсць звесткі аб Гродзенскай класічнай гімназіі; Слонімскім, Ваўкавыскім, Сакольскім і Пружанскім двухкласных вучылішчах; казённым яўрэйскім вучылішчы; Бельскім і Кобрынскім павятовых вучылішчах; Беластоцкай рэальнай гімназіі і Брэсцкай класічнай прагімназіі. У раздзеле “В.У.І.М.” – Ведамства ўстаноў Імператрыцы Марыі – ёсць інфармацыя пра Беластоцкі інстытут высакародных дзяўчын і Гродзенскую жаночую гімназію. Апроч усяго іншага ў памятных кніжках маглі публікавацца краязнаўчыя артыкулы на гістарычныя, этнаграфічныя і педагагічныя тэмы. А ў памятнай кніжцы на 1899 год ёсць інфармацыя аб членах праўлення Гродзенскай публічнай бібліятэкі.

Памятныя кніжкі Гродзенскай губерні на 1871, 1889 і 1899 гады – сапраўдная скарбніца ведаў пра гісторыю нашых зямель.

Orzeszkowa, E. Patryotyzm i kosmopolityzm : studyum społeczne / Eliza Orzeszkowa. – Wilno : Wydawnictwa E. Orzeszkowej i S-ki : Drukiem J. Blumowicza, 1880. – 231 с.

У бібліятэцы захоўваецца рэдкае выданне Элізы Ажэшкі – грамадскае даследаванне “Патрыятызм і касмапалітызм”, якое, па-першае, з’яўляецца прыжыццёвым выданнем знакамітай пісьменніцы, а па-другое, першым надрукаваным у створаным ёй жа выдавецтве.

Эліза Ажэшка пісала не толькі мастацкія творы, але і займалася публіцыстыкай, выказваючы свой пункт гледжання на вострыя сацыяльныя праблемы, якія хвалявалі грамадства. Напрыклад: “Некалькі слоў пра жанчын”, “Аб цяжкай долі дзяцей”, “Аб яўрэях і яўрэйскім пытанні” і інш.

У 1879 годзе ў Вільні яна разам з Вінцэнтам Хэлмінскім стварыла выдавецкае таварыства “Е. Orzeszkowa і S-kа”, дзейнасць якога была скіравана на рэалізацыю ідэй патрыятызму. Кнігарняй пры таварыстве кіраваў Вацлаў Макоўскі. У той час у кніжных крамах было забаронена прадаваць кнігі на ідышы і пазычаць кнігі на польскай мове, але ў кнігарні пісьменніцы для чытачоў працавала патаемная пазычальня. Першай выдадзенай таварыствам кнігай у 1880 годзе было грамадскае даследаванне пісьменніцы “Патрыятызм і касмапалітызм”.

У канцы 70-х – пачатку 80-х гадоў мясцовая моладзь пачала пранікацца ідэямі інтэрнацыянальнага сацыялістычнага яднання і пачуццём салідарнасці з рускімі рэвалюцыянерамі, якія змагаліся супраць царызму. Аб уплыве новых ідэй на моладзь, аб сваіх сумневах і асцярогах Ажэшка і напіша ў сваёй публіцыстычнай працы “Патрыятызм і касмапалітызм”, выказваючы свае погляды і ідэйныя арыентыры. Больш за ўсё яе турбавала тое, што інтэрнацыяналізм, ці, як казала Ажэшка, “касмапалітызм”, несумяшчальны з патрыятызмам. Пра сябе і сваё пакаленне крыху пазней яна напісала так: “Нам было ўласціва глыбокае пачуццё ідэалу, якое дапамагала трымацца ў баку ад мора бруднай матэрыі… Найвышэй мы любілі радзіму, любілі і імкнуліся служыць ёй…”.

Навукова-літаратурная, культурная і выдавецкая дзейнасць таварыства Элізы Ажэшкі ў Вільні з’яўляецца значнай падзеяй у гісторыі нашых зямель у 80-90-я гады XIX стагоддзя.

Rok swięty, albo Swięta roczne. – Warszawa : Drukarnia J. K. M., 1739. – 671, [7] с.

Найбольш старадаўнія кнігі бібліятэкі імя Я.Ф. Карскага – гэта выданні рэлігійнага характару з бібліятэкі гродзенскага францысканскага кляштара, які існаваў у горадзе да Другой сусветнай вайны.

Францысканскі ордэн быў заснаваны Святым Францыскам Асізскім у 1208 годзе. Манахі гэтага ордэна прапаведавалі аскетызм, жыццё ў беднасці, любоў і міласэрнасць да бліжняга. У Гродне манастыр францысканцаў быў заснаваны ў 1635 годзе, праз дваццаць пяць гадоў пачалося ўзвядзенне мураванага кляштара і касцёла замест зруйнаваных у часы ваенных падзей драўляных пабудоў. Касцёл Маці Божай Анёльскай вядомы сваім дванаццацігалосым арганам, які гучыць у храме з 1750 года і з’яўляецца самым старым арганам Беларусі.

Самае ранняе выданне ордэна “Rok swięty albo swiętа roczne” – “Святы год альбо гадавыя святы” – надрукавана ў Варшаве ў 1739 годзе на польскай мове. 671 старонка кнігі – гэта падрабязна распісаныя казанні альбо пропаведзі на кожны дзень каталіцкага календара. Таксама ў выданні ёсць казанні, у якіх распавядаецца пра важныя падзеі ў царкве і ва ўплывовых магнацкіх сем’ях.

Кнігі айцоў-францысканцаў уражваюць сваёй фундаментальнасцю, знешнім выглядам і афармленнем. Яны адносна добра захаваліся, маюць тытульныя лісты, іх пераплёты не вельмі пашкоджаны. Па месцы выдання гэта кнігі з еўрапейскіх друкарань – польскіх і італьянскіх.

Орловский, Е. Гродненская старина / Е.Орловский.- Гродно : Губернская типография, 1910 Ч. 1.- 1910.- 343с.

 Яўстафій Філарэтавіч Арлоўскі (1863-1913 гг.) – выхадзец з сям’і сельскага святара Ашмянскага павета Віленскай губерні (цяпер Мінская вобласць). Скончыў Літоўскую духоўную семінарыю і Пецярбургскі гісторыка-філалагічны інстытут (1885 г.). Выкладаў гісторыю і грэчаскую мову ў Гродзенскай мужчынскай гімназіі. Уваходзіў у склад Гродзенскага археалагічнага камітэта і Паўночна-Заходняга аддзялення Рускага геаграфічнага таварыства.

Яўстафій Філарэтавіч з’яўляецца аўтарам аднаго з першых даследаванняў гісторыі горада Гродна ад яго заснавання да пачатку XX стагоддзя – “Гродзенская даўніна”, якое было выдадзена ў гродзенскай друкарні ў 1910 годзе. Арлоўскі даследаваў гісторыю Гродна і даказаў яго тоеснасць з летапісным Горадзенам. Адзначаў росквіт горада ў часы Вялікага княства Літоўскага, ацэньваў ролю магдэбургскага права і ўваходжанне Гродзеншчыны ў склад Расійскай імперыі.

Канфесійная сітуацыя на Гродзеншчыне заняла ў яго працах значнае месца. У “Гродзенскай даўніне” вучоны асвяціў пытанні гісторыі канфесій на Гродзеншчыне, асобныя аспекты гісторыі праваслаўя, паказаў адносіны паміж праваслаўем і каталіцызмам. Найбольш значнай падзеяй ён лічыў аб’яднанне ўніятаў з праваслаўнай царквой, што прывяло да ўмацавання праваслаўя ў тагачасным Паўночна-Заходнім краі.

Яго працы носяць пераважна апісальны характар, у іх змяшчаецца багаты фактычны матэрыял, выкарыстанне якога дазваляе скласці больш цэласнае ўяўленне аб гісторыі горада. Гэта надае працам Яўстафія Арлоўскага важнасць і значнасць для сучаснай гісторыі.

Першая публічная бібліятэка на тэрыторыі Беларусі была заснавана ў 1830 годзе. Дзякуючы добраахвотным ахвяраванням гараджан у фондзе бібліятэкі з’явіліся першыя кнігі. Праз дзесяць гадоў іх было 1099 экзэмпляраў.

З часам расла колькасць чытачоў, рос і кніжны фонд. Для зручнасці чытачоў было вырашана ўпершыню скласці каталог бібліятэкі, за працу ўзяўся Адам Ягоравіч Багдановіч.

Да студзеня 1901 года фонд публічнай бібліятэкі ўключаў 4158 экзэмпляраў кніг і 5099 экзэмпляраў перыядычных выданняў. Неабходнасць складання новага каталога зноў стала актуальнай. У гэты час у губернскай казённай палаце працаваў пермяк Іван Рыгоравіч Астравумаў, які захапляўся краязнаўствам і музейнай справай. Менавіта ён склаў новы каталог, які быў выдадзены ў 1908 годзе і зараз захоўваецца ў аддзеле краязнаўства.

Каталог налічвае 173 старонкі вялікага фармату. Першая старонка – выпіска са Статута бібліятэкі і правілы карыстання кнігамі.

“… бібліятэка працавала ў буднія дні з 14.00 да 20.00, у святочныя – да 18.00 гадзін. Гадавая плата за карыстанне кнігамі складала 5-6 рублёў. Тыя, хто плацілі 6 рублёў, карысталіся новымі перыядычнымі выданнямі ў месяц іх выхаду ў свет, а хто плаціў 5 рублёў – маглі іх прачытаць толькі на наступны месяц. Была магчымасць уносіць плату памесячна, але тады за кнігу трэба было астаўляць залог у памеры 1-3 рублі (у тыя часы за рубель можна было купіць мех бульбы, 1 кг мёду, 2 кг цукру, гуся ці індыка; якасная кніга каштавала ад 3 рублёў, атлас – 10-15 рублёў)…”.

Большую частку фонду складала руская і замежная літаратура, кнігі па гісторыі, геаграфіі, этнаграфіі і па вывучэнні беларускіх зямель Заходняга краю. Бібліятэка атрымлівала 8 газет і 15 часопісаў. Ад удзячных чытачоў І.Р. Астравумаў атрымаў неафіцыйны тытул – “штурман кніжнага мора”.

У гэтым годзе спаўняецца 193-ы гады Гродзенскай публічнай бібліятэцы і сёння гэта – дзяржаўная ўстанова культуры “Гродзенская абласная навуковая бібліятэка імя Я.Ф. Карскага”, якая па-ранейшаму, застаецца галоўным кнігасховішчам Прынёмання. Амаль 600 тысяч дакументаў, у т.л. рэдкія выданні ХІХ ст., больш за 100 назваў перыядычных выданняў штодзённа да паслуг карыстальнікаў першай публічнай бібліятэкі на тэрыторыі Беларусі.

Именно 9 февраля (28 января по старому стилю) было переписано население одной из самых больших стран мира – Российской империи. Результаты переписи в Гродненской губернии – в издании “Первая всеобщая перепись населения Российской империи 1897 г. Т. XI. Гродн. губерния” (СПб, 1904)

Самые интересные факты из книги:

• Проведение переписи обошлось государству в 7 миллионов рублей. Затраты на одного человека составили 5,5 копеек. На нужды переписи было закуплено более 40 тысяч пудов бумаги, 60 тысяч чернильниц и портфелей для сельских счётчиков.
• Всего в переписи участвовало 150 тысяч счётчиков, среди которых были и известные люди, например, Антон Чехов и Лев Толстой. Счётчиками было заполнено 30 миллионов бланков, которые упаковывались в сумки весом 3-5 пудов и отправлялись железной дорогой в Санкт-Петербург для подсчета.
• Обработка проводилась с помощью первой счетной электромашины Германа Голлерита.

• Подсчет переписи шел 8 лет, а итоги были опубликованы в 119 книгах.

• Переписные листы были трех форм. Наибольший интерес вызывает семейный список из 14 пунктов. В него записывались: Ф.И.О. (заметим, что во время переписи 1897 года человек мог назваться своим прозвищем и вообще другим именем), также в этом же пункте отмечались особенности психофизического развития (слепой, немой, глухонемой или умалишенный); пол; возраст; место рождения; семейное положение; место жительства; родной язык; сословие или звание; вероисповедание; грамотность: умеет ли читать, где обучался и окончил ли курс образования; кем записанный приходится главе хозяйства (семьи). Также указывался род деятельности: тот, который доставляет главные средства для существования и дополнительные. Например, император Николай II в графе «Род деятельности» скромно написал: «Хозяин земли русской», а в графе «Побочные занятия» — «Землевладелец».

• Данные переписи были конфиденциальны и должны были уничтожаться, но в связи с военными событиями начала ХХ века, в некоторых регионах часть переписных листов оказалась в архивах. Благодаря этому, потомки могут узнать информацию о своих предках, живших в 1897 году.